Diversiteit in de singel
Een bijdrage van Ernst Oosterveld van onderzoeks- en adviesbureau Altenburg & Wymenga
De vogeltelling
Ernst Oosterveld is onderzoeker bij onderzoeksbureau Altenburg en Wymenga. Al zo’n acht jaar loopt hij rond op onder andere het land van familie De Vries. Er wordt voornamelijk onderzoek gedaan naar het broedgedrag van de gekraagde roodstaart in nestkasten. Hierbij wordt het gebied met houtwallen in en rond Eastermar vergeleken met het gebied met elzensingels rondom Surhuizum. Ook in de singels van Wytze zijn er nestkastjes geplaatst en komt de gekraagde roodstaart voor.
De gekraagde roodstaart
In de afgelopen jaren hebben we een habitatanalyse gedaan en de broedbiologie van de gekraagde roodstaart gevolgd. “We kijken dan naar de kenmerken van de singels en het effect daarvan op de broedvogels.” Het is gebleken dat de gekraagde roodstaart het liefst in de wat oudere bomen in de singels zit, vaak ouder dan 20 jaar. Daarnaast is de bedekking van de struiklaag van doorslaggevende betekenis. Met name brandnetels en bramen in de onderlaag en de breedte van de onderlaag zijn belangrijke factoren. Een geschikte leefomgeving voor de gekraagde roodstaart bestaat volgens Oosterveld dan ook uit een combinatie van oudere bomen (ook ouder dan 20 jaar) en een rijke struiklaag. “De vogels kunnen zo nestholten vinden in oude bomen en voldoende voedsel in de struiklaag en in het gebladerte op de grond in en om de singel. “Bij Wytze zien we deze combinatie van oudere bomen en een rijke struiklaag veel. Hij heeft lokaal oude, breed uitgegroeide singels en dubbele singels met veel ondergroei, hij geeft de bramen en brandnetels op veel plaatsten de ruimte en laat oude bomen als overstaanders staan bij de eindkap, belangrijke factoren voor broedvogels, aldus Oosterveld.” Bij het laten staan van oudere bomen kun je volgens Ernst kijken naar plekken waar dat voor jou als boer de minste overlast geeft. “Voor Wytze is dit in de noord-zuid singels, omdat dit in dezelfde richting van de zon is en er daardoor minder schaduw in het grasland komt. Maar dit kan ook zijn langs niet productieve grond, bijvoorbeeld langs een zandpad.”
Vitale singel behouden
Waar het dus om gaat is er dat er diversiteit in leeftijden en samenstelling is in de singels. Laat af en toe een oudere boom staan en zorg voor een rijke struiklaag. Het is belangrijk dat we met z’n allen blijven kijken naar wat nodig is voor een vitale singel, met collectieven, onderzoekers, boeren, etc. Daarbij is de uitdaging om te zoeken naar een goede combi van ecologische kwaliteit en landbouwkundige gebruikswaarde. Een geschikte plek daarvoor is in de singels en houtwallen van Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden, NFW heeft daarmee goud in handen. Want de maatschappelijke vraag naar biodiversiteit en een aantrekkelijk landschap groeit.