Zo’n 20 jaar is Wout van Vulpen betrokken geweest bij het agrarisch natuurbeheer in de Noardlike Fryske Wâlden. Eerst in de schouwcommissie, als voorzitter van Smelne’s Singellân, als secretaris van het bestuur van Vereniging Noardlike Fryske Wâlden en de laatste jaren als Algemeen Secretaris/ Directeur van Bureau NFW. Wout heeft nu als AS het stokje overgedragen aan Gerrie Visser en neemt afscheid van de vereniging. Hoe kijkt Wout terug op deze periode?
‘Over de afgelopen 20 jaar heb ik veel zien veranderen en ontwikkelen. In de eerste jaren van mijn bestuursperiode, van 2012 tot 2015, stonden we nog voor de invoering van het collectieve stelsel. Voordat dit tot stand kwam hebben we veel bedacht en getest in het gebied. We werkten echt aan een systeem. We deden dit samen met andere verenigingen in het land, dat waren Waterland en Dijken, ANOG en VALA. Toen kwam in 2016 het collectieve stelsel tot stand en werd het Agrarisch Natuurbeheer verder uitgebreid door 40 collectieven het hele land. Toen de ANLb periode voor zes jaar werd vastgezet konden we met de eerdere inzet dan ook echt stappen zetten. In de jaren daarna bleven we met het bestuur werken aan het verder verbeteren van het stelsel en is het bureau verder geprofessionaliseerd.’
Jild op it boerehiem
In de loop van de jaren zag Wout ook andere vragen die op het boerenerf landen. We proberen als vereniging ook daar antwoord op te vinden. ‘Ik denk dat in mijn beginperiode de tijd toch nog niet helemaal rijp was in de samenleving voor natuurinclusieve landbouw. Nu is dat wel zo. NFW heeft daarop ingespeeld met een aanvraag in de Regiodeal en hierdoor ontwikkelt Fjildlab verder, er zijn steeds meer nieuwe projecten waar we een rol in kunnen spelen en er is een actieve zoektocht naar verdienmodellen. En dat is belangrijk. Bij de NFW hebben we 10 geboden, en 1 daarvan is ‘Jild op it boerehiem’. Dat is een belangrijk streven voor het bestuur. De ecologische volhoudbaarheid en de financiële haalbaarheid moeten in balans zijn. Als we kijken naar het beheergeld voor NFW dat is dat van 3,2 miljoen in 2016 nu toch gegroeid naar meer dan 5 miljoen per jaar voor de komende zes jaar. Het gebied verdient het ook in mijn ogen, en we mogen er trots op zijn dat dit vertrouwt wordt aan ons.’
Kwaliteit leveren
De functie van Algemeen Secretaris heeft Wout per 1 oktober j.l. al overgedragen. Toch was hij deze afgelopen maanden nog niet uit beeld bij kantoor NFW. Wout werkt namens NFW nog tot januari aan de ontwikkeling van een gebiedsofferte. Vereniging Noardlike Fryske Wâlden doet dit samen met Collectief Groningen West, Collectief Midden Groningen, de provincies Friesland en Groningen, het Waterschap én het ministerie van LNV.
‘In de gebiedsofferte zoeken we samen naar hoe boeren antwoord kunnen geven op prangende vragen vanuit de maatschappij. Dat kan zijn op het gebied van bodem, lucht, water en landschapskwaliteit. NFW heeft hierin een voorlopende rol. Een belangrijk deel van het werkgebied is Nationaal Landschap. Het is mooi dat de provincie ook wil meewerken om deze waarde op de kaart te zetten. Denk aan de kleinschaligheid. Het is een waarde die ons gebied uniek maakt en in andere gebieden niet veel te zien is. Dat wordt hier al jaren in stand gehouden door de boeren. Het is een kwaliteit die wordt gewenst door de samenleving, terwijl we die hier al lang hebben. Daarom moeten we proberen niet alleen te belonen wat hersteld wordt, maar moet de kwaliteit die al geleverd wordt ook beloond worden. Want je moet bij kleine percelen ook kijken naar de nadelen in de bedrijfsvoering, het brengt een hogere kostprijs met zich mee waarvoor een beloning zou moeten worden verstrekt aan boeren.’
Boeren spelen hoofdrol
‘Hoe graag we het ook willen, er is niet 1 oplossing. Het is een uitdaging om de verscheidenheid in de oplossingen te krijgen. Daarvoor moeten we met de boeren in gesprek, zij spelen de hoofdrol. De verkenning zit er nu bijna op, hierna moeten we kijken hoe we de rol met de boeren oppakken en laten zien welke vragen vanuit de samenleving wij kunnen leveren. Het plan leggen we in het nieuwe jaar weer voor aan onze leden en bieden we daarna aan bij de Provincie. Met concrete voorbeelden laten we zien wat we kunnen leveren, als de samenleving dat wil dan kunnen ze dat krijgen. Zolang zij er ook wat voor over hebben en de boeren eerlijk beloond worden.’
Kop ervoor houden
‘Ik hoop dat dit plan voor de Noardlike Fryske Wâlden en andere gebieden tot een succes kan komen. Daar heeft het gebied recht op. Het hangt er ook vanaf of de boeren deze rol willen pakken, dat wens ik ze toe. Zodat de stappen gezamenlijk gemaakt kunnen worden. De tijd is nu ook rijp om vanuit de samenleving stappen te zetten. Er moet nog veel gebeuren, maar we moeten de kop ervoor houden want de aanhouder wint.’
‘Wat ik veel tegen kom is dat boeren zich erg verbonden voelen met de eigen regio. Dat is mooi om te zien. Het zegt alles over de kracht in de regio. Ik ben met veel plezier werkzaam geweest bij vereniging Noardlike Fryske Wâlden en ben met veel mensen in contact geweest. Samen lossen we het op. Ik kijk dankbaar terug op de afgelopen periode. Het is mijn eigen keuze om nu te stoppen maar het doet toch ook een beetje pijn. Maar met Gerrie Visser heeft de vereniging een goede nieuwe AS, doorstroming van mensen is ook goed. Na een waardevolle periode is het goed zo. Tige Tank iedereen en heel veel succes met elkaar in de toekomst van de prachtige Noardlike Fryske Wâlden.’