Vof van Houten te Lekkum is content met monovergister
De maatschap bestaande uit Gjalt, Francien en zonen Arjan en Theo runnen een melkveebedrijf met ca 380 melkkoeien. Ca 15 jaar geleden had Gjalt zich al eens georiënteerd op co-vergisting maar heeft daar toen van af gezien de onzekere markt.
Naar aanleiding van de aandacht van eurocommissaris Timmermans voor het terugdringen van de CO2-uitstoot heeft de maatschap het idee toch weer opgepakt. Daarbij heeft de aanpak van Jumpstart geholpen. Dit gaf zekerheid ten aanzien van condities en voorwaarden van de aanbieders van de installaties. De indruk van de familie van Houten is nu wel dat bijvoorbeeld HoSt, als één van die aanbieders, dit nu standaard goed geregeld heeft.
Na een oriëntatie bij andere bedrijven als Ubbels (Jelsum), Stokman (Koudum) en Loonen (Limburg) is de keuze gevallen op een vergister plus gasopwerkingsinstallatie van HoSt. Familie van Houten exploiteert de installatie voor eigen rekening en risico. Dat betekent dat ze de investeringen zelf gedaan hebben. HoSt, maar ook andere partijen als Monoplus van het Friese Agradu bieden ook het concept aan waarbij zij de investering en exploitatie doen. De boer ontvangt dan een vergoeding voor het werk en beschikbaar stellen van erf en mest.
Over werk gesproken: “Hoeveel tijd kost het managen van de installatie”? Volgens Arjan en Theo slecht 10 minuten per dag mits er geen storingen zijn. Zij zijn binnen de maatschap verantwoordelijk voor de vergister. Storingen van enige betekenis hebben ze niet gehad sinds de installatie in april 2021 is opgestart. Wel eens wat kleine dingen als pompen/versnijders die vastlopen of gaswaarden die iets bijgesteld moeten worden. Ze hebben er voor gekozen om een vast onderhoudscontract met HoSt af te sluiten. De installatie wordt iedere 4 weken gecontroleerd en onderhouden. En mocht er iets zijn; de installatie en het proces kan op afstand door HoSt uitgelezen en zo nodig bijgestuurd worden.
Op gezette tijden wordt er mest vanuit de stal naar de vergister gepompt, het gaat om alle beschikbare drijfmest van melkvee en jongvee. Daarnaast komt er door boxenvulling met gehamerd stro en dikke fractie vrij veel vaste mest vrij. Ook deze gaat dagelijks via een vast-stof-invoerinstallatie in de vergister. Bij de van Houten’s blijft de mest ongeveer 45 dagen in de vergister. Hiermee wordt een groen gasproductie van 40 m3/uur gehaald. Via een aansluitpunt op het gasnet stroomt het naar het dichtbij gelegen Leeuwarden waarmee ca 240 woningen hun gasverbruik vergroenen.
“Wat zijn de ervaringen met het digestaat”?
De ervaringen zijn nog maar kort; pas sinds juli’21 kwam er digestaat beschikbaar. Toch was in het najaar een groot verschil duidelijk zichtbaar; het gras was groener en bij het uitrijden van de mest is er vrijwel geen geur meer. “Daar kregen we ook vanuit de omgeving veel reacties op. We hebben een mestoverschot en moeten dus nu digestaat afzetten. Onze afnemer was aanvankelijk negatief door de verhalen over co-vergisting. Omdat het hier enkel om vergiste drijfmest en vastemest gaat en de werking van de stikstof hoger ligt, worden afnemers enthousiast.
Er bestaan bij boeren nog vragen over het effect van digestaat op bodem en gewas maar het lijkt er op dat digestaat zeker niet negatief scoort ten opzichte van drijfmest. Bioclear bevestigd dit met microbiologisch onderzoek wat zij in het veld hebben gedaan.
“En de Business Case”?
De verkoop van Garanties van Oorsprong (GVO’s) en gasafzet lopen nu via Jumpstart. Door de oplopende vraag naar deze GvO’s . Monomestvergisting is namelijk een van de weinige energiestromen waar geen andere bruikbare producten aan toegevoegd worden om gas van te maken. Daarnaast verwachten we dat de afzet van digestaat makkelijker en goedkoper wordt. Zeker wanneer er minder mest beschikbaar is en de kunstmestprijzen hoog blijven.
“We zijn tevreden met onze vergister; we produceren groen gas voor 240 woningen in Leeuwarden, hebben onze CO2-footprint drastisch verlaagd en bij het mest (digestaat) uitrijden is er geen stank en nauwelijks reuk; dat is toch wel prettig als je zoals wij, dicht tegen een stad aan zit”, aldus de familie van Houten.