Bokashi, slimme inzet van groene reststromen

Geplaatst op dinsdag 11 juni 2024


In het buitengebied zijn er volop groene reststromen als berm- en slootmaaisel beschikbaar. Overheden en terreinbeheerders laten dit vaak door derde partijen onderhouden en voeren dat nu voornamelijk af naar centrale composteerterreinen. Organische reststromen kunnen ook lokaal verwerkt worden, bijvoorbeeld tot bokashi, een bodemverbeteraar die door inkuilen van biomassa wordt gevormd. Door de reststromen op deze manier te fermenteren op het boerenerf kunnen ze als bodemverbeteraar weer lokaal toegepast worden op gras- of akkerpercelen. Bokashi is voer voor het bodemleven, verhoogd de bodem organische stof en kan daarmee het watervasthoudend vermogen verhogen en de bodemstructuur verbeteren. Daarnaast kan het kosten besparen voor zowel overheden en terreinbeheerders, als ook de boeren die de biomassa afnemen.  

Sinds 2018 onderzoeken Hogeschool Van Hall Larenstein samen met Mulder Agro, Noardlike Fryske Wâlden, Gemeente Dantumadiel, het Wetterskip en zes agrariërs in Noordoost Friesland wat toepassing van bokashi op grasland en maisland voor effect heeft op onder andere het bodemleven, bodemchemie, gewasopbrengst en gewaskwaliteit. Het onderzoek maakt onderdeel uit van het overkoepelende kennisprogramma Circulair Terreinbeheer. Het doel van Circulair Terreinbeheer is het realiseren en verbeteren van de biomassakringlopen bij terreinbeheer, gericht op agrariërs, beheerders en beleidsmakers.

Op de zes locaties in Noordoost Friesland liggen proefvelden waarop de toepassing van bokashi + drijfmest wordt vergeleken met bemesting via alleen drijfmest. De totale aanvoer aan stikstof is gelijk tussen de behandelingen. Het onderzoek loopt eind 2024 af en dan wordt de balans opgemaakt.

Binnen het onderzoek is een blauwdruk opgesteld, met als doel dat dit als basis kan dienen voor een groenstation waar lokale groene reststromen omgezet worden in bokashi. In de blauwdruk is een biomassa-inventarisatie opgenomen voor een gebied met een 5 km radius in de gemeente Dantumadiel. Met deze inventarisatie hebben we een indruk gekregen van hoeveel materiaal er beschikbaar is. Binnen de radius is al het bermmaaisel meegenomen dat schoon en onverdacht aangeleverd kan worden, dus geen bermen met mogelijke vervuiling langs N-wegen, schoolroutes of binnen een bebouwde kom. Op basis van de verkregen biomassa is berekend hoeveel de gemeente kan besparen door het maaisel lokaal af te zetten, een besparing van meer dan 50% is hierbij haalbaar. Op dit moment wordt laagwaardig natuur- en bermgras, tegen kosten voor gemeenten en terrein beherende organisaties (TBO’s) verwerkt. Als agrariërs deze stromen lokaal mogen verwerken en geld toe krijgen voor deze verwerking, dan kunnen boeren ook flink besparen  op de aankoop van bodemverbeteraars. Opgeteld kan dit leiden tot wel 75% kostenbesparing op het boerenerf.

Dinsdag werd in Damwoude de blauwdruk overhandigd aan initiatiefnemers, deelnemende boeren, het Wetterskip Fryslân en gemeente Dantumadiel. Melkveehouder Jan Auke Bos wil vanuit zijn b”. drijf graag koolstof opbouwen in de bodem in het kader van klimaatverandering: “Door bokashi toe te voegen aan de bodem zetten we het bodemleven aan het werk en wordt deze koolstof opgenomen in de bodem”. Dagelijks bestuurder van Wetterskip Fryslân Cees Pieter van Burgsteden vult aan: “Organische stof opbouw is zeer belangrijk want elke procent stijging in organische stof in de bodem betekent op een hectare 400 kuub extra waterberging. Dit is ongelofelijk belangrijk in het kader van klimaatverandering”.

De blauwdruk beschrijft verder de recente wetenschappelijke inzichten en hoe zorg gedragen kan worden voor de kwaliteit van het aangeleverde materiaal. Ook komt de wet en regelgeving aan bod en is er een duidelijke uiteenzetting van wat toegestaan is, welke ontheffingen nodig zijn en hoe het zit met de mestboekhouding. Wanneer er dierlijke mest aan bokashi wordt toegevoegd om de verhouding koolstof en stikstof in het product te verbeteren, dan wordt de regelgeving complexer. Verwerking van biomassa van het eigen agrarische bedrijf is toegestaan, maar om op het boerenerf aangevoerde reststromen te verwerken tot bokashi en dit toe te passen is nog niet toegestaan binnen huidige de wet- en regelgeving. Landelijk word vanuit Circulair Terreinbeheer  wetenschappelijke- en praktijkkennis verzameld om nieuw beleid te ontwikkelen voor lokale verwerking en toepassing van plantaardige reststromen, hieronder vallen onder andere bokashi en compost.

BEKIJK DE BLAUWDRUK HIER

Bekijk ook de video: Fjildlab | Bokashi Groenstations


   Naar nieuwsoverzicht



Verrassende vragen onderstrepen belang jeugdeducatieproject Noardlike Fryske Wâlden

Op 1 september jl. ging voor de 17e keer op rij het educatieprogramma over agrarisch natuur- en landschapsbeheer voor basisscholen...

Brommels! 2025

Libjende Linen Noardlike Fryske Wâlden - Wâldpyk bramenfestijn brommels! gaat met het thema libjende linen terug naar de basis van het...

Hittestress bij melkvee: boomwallen kunnen verschil maken

Koeien die kunnen kiezen voor schaduw gedragen zich anders bij hitte dan koeien die dat niet kunnen. Dat blijkt uit...

Kleurrijke bloemenzee met een doel

De afgelopen weken kleurde het bovenste deel van ons werkgebied prachtig op. Deze kleurrijke bloemenzee is meer dan alleen mooi,...

Bijzondere waarneming in Eastermar: broedende ijsvogels in de houtwallen

Tijdens het jaarlijkse onderzoek naar de gekraagde roodstaart in Eastermar, afgelopen voorjaar, deed ecoloog Ernst Oosterveld een opvallende ontdekking: broedende...

Vacature Junior projectleider agrarisch natuurbeheer

Vernattingsmaatregelen, Aanvalsplan Grutto, Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), Kringlooplandbouw of Boeren, Burgers en Buitenbeesten: zo maar een paar projecten waar...

Nachtvlinders laten zich zien in Eastermar

Afgelopen donderdagavond namen leden en geïnteresseerden deel aan een bijzondere nachtvlinderexcursie, georganiseerd door de vereniging Noardlike Fryske Wâlden. Vanaf het...

“Utstelt meane” – Hoe later maaien helpt, maar niet altijd makkelijk is

Een verslag van Bauke van der Pol, Behearsregisseur skriezekrite De Feanhoop In het zuidwestelijke puntje van de Noardlike Fryske Wâlden...

Eerst inzichten ‘Boeren tussen Boomwallen’

Uit het project 'Boeren tussen Boomwallen', dat in de Noardlike Fryske Wâlden speelt, komen nu de eerste onderzoeksresultaten naar buiten. ...

Update project ‘Regenerearje kinst leare’

Regeneratieve landbouw staat volop in de belangstelling. De resultaten van de bijbehorende maatregelen, zoals niet kerende bodembewerking, zijn echter niet...

Proef en beleef de Noardlike Fryske Wâlden!

Een representatie van een boomwal uit de Noardlike Fryske Wâlden ligt vanaf zaterdag 14 juni 100 dagen in Leeuwarden op...

Koninklijke onderscheiding voor scheidend voorzitter Albert van der Ploeg

Een avond “kennis en kunde” was een mooie gelegenheid voor de uitreiking van het lintje. Burgemeester Anja Haga van gemeente...

ANLb uit ‘oertsjûging’

Lieuwe Klaas Hiemstra (38) kun je met gerust hart een ‘allround beheerder noemen’. Met een boerderij in kleigebied en eentje...

Stimuleringsfonds Boerenlandvogels Fryslân 2025 maakt vliegende start

Op 15 april is het Stimuleringsfonds Boerenlandvogels Fryslân 2025 geopend. Met een forse financiële bijdrage van de Provincie wordt ook...

Campagne ‘Kuikens in het land, poes in de mand’ weer van start

Het is broedseizoen: de eerste weidevogelkuikens kruipen uit het ei. Een kwetsbare periode breekt aan met gevaar van predatoren. Boerderij-...

BoerenPerspectief Fryslân

Afgelopen maand is BoerenPerspectief Fryslân gestart. Een traject dat agrarisch ondernemers helpt om stil te staan bij wat er speelt -...

Gekraagde roodstaart terug in de Noardlike Fryske Wâlden

Het voorjaar is nu echt van start. Een bekende voorjaarsgast is namenlijk teruggekeerd in Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden: de...

Ons jaarverslag 2024 is uit: Inzicht versterkt samenwerken

Tijdens onze Algemene Ledenvergadering op 8 april hebben we ons Jaarverslag 2024 gepresenteerd. In het jaarverslag vertellen we meer over...

Albert van der Ploeg draagt voorzitterschap Noardlike Fryske Wâlden over aan Ids Hellinga

Tijdens de Algemene Ledenvergadering van dinsdag 8 april heeft Albert van der Ploeg het voorzitterschap van de vereniging Noardlike Fryske...

Gekraagde Roodstaart heeft een slecht jaar achter de rug

Het natte voorjaar van 2024 heeft een negatieve invloed gehad om het broedsucces van de Gekraagde Roodstaart. Dit blijkt uit...
© 2025 · Noardlike Fryske Wâlden · disclaimer · concept & realisatie door Custard on & offline communicatie