Hoe is het de gekraagde roodstaart in 2021 vergaan in de NFW?

Geplaatst op donderdag 04 november 2021


De gekraagde roodstaarten die in de Noardlike Fryske Wâlden broeden, overwinteren in de Sahel, in Mali en Burkina Fasso net ten zuiden van de Sahara.  In het noordelijk deel van dit overwinteringsgebied in Mali, had het in onze (Europese) winter van 2020/2021 wel drie tot vijf keer  meer geregend dan gemiddeld. In die gortdroge wereld betekent dat: meer vegetatiegroei, meer insecten en daarmee voor een insecteneter als de gekraagde roodstaart meer voedsel.  We weten dat het aantal  Europese broedvogels sterk wordt beïnvloed door de hoeveelheid regenval in de (Europese) winterperiode in de Sahel, voorafgaand aan het broedseizoen. In maart trekken de roodstaarten weer naar hun broedgebieden in Europa. Door de rijkelijke regenval in het noordelijk deel van het overwinteringsgebied waren de verwachtingen voor het broedseizoen van 2021 hoog gespannen. Zou die regen voor meer broedparen in de Noardlike Fryske Wâlden zorgen?

“Om te weten waar de nestkasten moeten hangen, volgen we ieder voorjaar de vestiging van de broedvogels op de voet.”

Ernst Oosterveld: “We volgen de gekraagde roodstaarten in de NFW al sinds 2013. In het dykswậlengebied bij Eastermar en in het elzensingelgebied bij Surhuizum hangen in beide ca 100 nestkasten, waarmee we het broedsucces van de roodstaarten jaarlijks volgen (jaarlijks broeden er ook enkele roodstaarten in nestkasten van de Vogelwacht Eastermar). Om te weten waar de nestkasten moeten hangen, volgen we ieder voorjaar de vestiging van de broedvogels op de voet. Dat doen we door zingende mannetjes te lokaliseren die met hun zang aangeven dat ze een territorium hebben ingenomen. Zo kennen we precies de jaarlijkse omvang van de broedpopulatie. Was het aantal roodstaarten met een territorium in het voorjaar van 2021 nou groter dan in voorgaande jaren? Het antwoord is: ja en nee. Ja heeft betrekking op Surhuizum waar in het elzensingelgebied 35% meer territoriumhoudende mannetjes zaten dan in 2020 (38 vergeleken met 28 in 2020 over 600 ha). Nee heeft betrekking op Eastermar waar vrijwel net zoveel mannetjes zongen als in 2020 (58 om 56 over 600 ha). Dit is een opvallend verschil, dat moeilijk valt te verklaren. Misschien is het dat het gebied Eastermar ‘vol’ zit met roodstaarten, maar op het oog lijken er nog heel wat geschikte wallen beschikbaar. Of de roodstaarten hebben een verschillend overwinteringsgebied. Want iets zuidelijker dan Mali, in Burkina Fasso waar roodstaarten uit de NFW ook overwinteren, was niet meer regen gevallen dan gemiddeld. Zo’n verschil lijkt niet erg aannemelijk, maar we weten het niet.”

En hoe was het broedsucces?
Het broedsucces van de roodstaarten volgen de onderzoekers jaarlijks met de nestkasten. Als holenbroeder is de roodstaart vrij goed te verleiden om in een nestkast te gaan broeden. Op de plek waar een zingend mannetje zich vestigt, hangen ze een kast op (in het geval er niet al een hangt), in de hoop dat hij een vrouwtje weet te strikken en dat ze in de nestkast gaan broeden. Afgelopen voorjaar waren er  in Eastermar 16 bezette nestkasten, 8 in Surhuzum. In vergelijking tot voorgaande jaren is het aantal in Eastermar klein, in Surhuzum op peil. De oorzaak van het verschil is niet duidelijk. Misschien was het gewoon pech. Student Lukas was het hele voorjaar druk om kasten op te hangen op plekken waar roodstaarten zaten te zingen. De kasten controleerde hij elke week.

In de nestkasten wordt een aantal indicaties van broedsucces bijgehouden: datum van de eerste eileg, legselgrootte, aantal eieren dat uitkomt, aantal jongen dat uitvliegt. Als er ten minste 1 jong succesvol uitvliegt, wordt dat uitvliegsucces genoemd. Er was verschil in het uitvliegsucces tussen Eastermar en Surhuzum: in Eastermar was het 60%, in Surhuzum 72%.  In Eastermar is dat lager dan het meerjarig gemiddelde van 75%, in Surhuzum is het ietsje hoger dan het meerjarig gemiddelde van 68%. In Eastermar zijn relatief veel nesten gepredeerd of door vee verstoord. Mogelijk werden de nestkasten gepredeerd door steenmarters, maar mogelijk ook door grote bonte spechten of gaaien. De onderzoekers  weten het niet zeker.

Er zijn meer verschillen tussen de populaties in de dykswậlen en in de elzensingels. In de dykswậlen bij Eastermar zijn de broedaantallen per 100 ha van de gekraagde roodstaart gemiddeld ongeveer anderhalf keer groter dan in de elzensingels bij Surhuizum. Sinds ongeveer 1980 bleef de stand in de dykswậlen ongeveer gelijk, terwijl die in de elzensingels met de helft afnam. Sinds 2014 nam het aantal roodstaarten in de nestkasten in de dykswậlen bij Eastermar verder toe, maar bleef in de elzensingels bij Surhuzum ongeveer gelijk. Het onderzoek moet duidelijk maken  waar deze verschillen door worden veroorzaakt. En welke rol het beheer daarbij speelt.


   Naar nieuwsoverzicht



Eerste “Ontdek Nationaal Landschap Noardlike Fryske Walden” kaart voor wethouder Spoelstra

Voor het eerst is er een kaart waarmee je alle activiteiten in Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden ontdekt. Pier Jan...

Succesvolle bomen- en struikenactie Vereniging Noardlike Fryske Wâlden

Ruim 13.000 bomen zijn woensdagochtend 21 februari uitgedeeld aan 86 boeren en particuliere leden in het werkgebied van Vereniging Noardlike...

Weidevogels weer welkom in de Noardlike Fryske Wâlden

Vandaag werd op verschillende plekken in de Noardlike Fryske Wâlden water op het land gezet (plasdras). De weidevogels worden daarmee...

Digitaal melden beheer

Vanaf 1-1-2024 kunt u de melding van beheer zelf doen via de site www.mijnboerennatuur.nl. Bekijk in de handleiding hoe dit in...

Uitnodiging Weidevogelkennisdag Fryslân 2024

Met groot genoegen nodigen wij u uit voor de jaarlijkse Weidevogelkennisdag. Dit jaar staat het ochtendprogramma in het teken van...

Fijne Feestdagen!

Bureau NFW is van 22 december t/m 1 januari gesloten. Dinsdag 2 januari staan wij weer voor u klaar. Wij...

Op weg naar meer biodiversiteit in het Friese landschap

Laat (elzen-)singels, houtwallen, heggen, poelen en bomen aanplanten of herstellen Landschapselementen zoals (elzen)singels, houtwallen, heggen, poelen en solitaire bomen kunnen...

Sjochtip: FryslânDOK ‘Sels de leie nimme’

Nu er geen landbouwakkoord is gekomen, lijkt de landbouwtransitie volledig plat te liggen. Maar niets is minder waar, zo blijkt...

Maak plasdrasgebieden klaar voor de winter

Het weidevogelseizoen ligt alweer een poos achter ons. We blikken hierop terug in het pas gepubliceerde ‘Weidevogel jaarbericht 2023’. Lees...

Demo ecologisch slootschonen

Wanneer: 26 oktober 2023 van 13:30 – 16:30 Waar: Rustenburgerweg 1, Tytsjerk Aanmelden: via het aanmeldformulier De bijeenkomsten bestaan uit een...

Kleurrijk schouwspel in akkervogelgebied

Bovenin het werkgebied van de vereniging Noardlike Fryske Wâlden, rondom Kollumerpomp, bevindt zich het leefgebied open akker. Negen van onze...

Vernieuwde cursus Gastheren (m/v) van het Landschap

In twee avonden en een middag leren wat het Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden te bieden heeft? De vernieuwde cursus...

Wethouder Soepboer en kinderburgemeester openen 15e editie educatieproject

“Het is belangrijk om je niet alleen vandaag bewust te zijn van het bijzondere landschap waarin we ons bevinden.” Met...

‘De Wâlden op de kaart troch kultuer’ zoekt verhalen!

Het project 'De Wâlden op de kaart troch kultuer' zoekt verhalen! Het project De komende drie jaar wil het project...

Wat moai! activiteiten van Vereniging Noardlike Fryske Wâlden bij Brommels!

In het laatste weekend van augustus is het weer zover, Brommels! Het Wâldpyk bramenfestijn is dit jaar op 26 en...

Vacature coördinator Particulier Natuurbeheer

Vereniging Noardlike Fryske Wâlden is op zoek naar een coördinator Particulier Natuurbeheer. Als coördinator particulier natuurbeheer ben jij de centrale...

Meer dan 100 verschillende soorten bij nachtvlinder excursie

Afgelopen maandagavond, 10 juli, werden er in het land bij VOF Hiemstra in Damwâld meer dan 100 verschillende nachtvlindersoorten gezien....

Een goed weidevogelseizoen loopt ten einde

Voorzichtig durven we al terug te kijken op een goed weidevogelseizoen dat dit jaar ondanks de kou en het natte...

Bronboom als symbool voor natuur op boerenerf

Alle 40 collectieven in Nederland hebben dit jaar een een bronboom aangeboden gekregen via BoerenNatuur. Een bronboom (winterlinde) is een...

Nachtvlinder excursie NFW

De belangrijkste taak van onze leden is het uitvoeren van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) in het werkgebied. Samen zetten...
© 2024 · Noardlike Fryske Wâlden · disclaimer · concept & realisatie door Custard on & offline communicatie